ภาษาก็อยในวรรณคดีเรื่อง เงาะป่า

                                                       
          

                               คำว่า ภาษาก็อย หมายถึง ภาษาเงาะ หรือภาษาซาไก บางคนมักออกเสียงผิดเป็นภาษาก๊อย จำง่าย ๆ ว่า ภาษาก็อยนะคะ ไม่ใช่ภาษาสก๊อต เอ้ยสก๊อย สำหรับภาษาก็อยเราได้รู้จักภาษาก็อยหรือเรียกได้ว่าเคยเห็นครั้งแรกก็จากวรรณคดีเรื่อง เงาะป่า พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในหนังสือเรียนวรรณคดีลำนำ  ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔  ได้ยกเอาเรื่องนี้ไปให้เด็ก ๆ ได้เรียนด้วย แต่ยกไปเพียงเนื้อหาตอนต้นเรื่องคือ ตอน  คนังและไม้ไผ่ออกเที่ียวป่าล่าสัตว์ ให้เด็ก ๆ ได้เรียน วรรณคดีเรื่องนี้จะทำให้เด็ก ๆ ได้เห็นสภาพชีวิตความเป็นอยู่ของเงาะ  รวมถึงข้อคิดต่าง ๆ มากมายที่แทรกอยู่ในวรรณคดี และแน่นอนว่าเด็ก ๆ จะได้ทำความรู้จักกับภาษาก็อยไปด้วย วันนี้จึงยกคำศัพท์ภาษาก็อย จากบทเรียนวรรณคดีลำนำ เรื่องเงาะป่า ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔  มาให้ดูกันนะคะ

                   คิดแล้วเลาะเตี๊ยะตวัดคาด       จับหลอดไม้ผงาดอาจหาญ

                         มือกุมก้อนดินเดินทะยาน                              จากสถานเข้าป่าด้วยว่องไว

เลาะเตี๊ย  หมายถึง  ผ้านุ่งสำหรับผู้ชาย  นุ่งคาบหว่างขาแล้วกระหวัดรอบเอว ปล่อยชายทั้งหน้าและหลัง  ชายที่ห้อยข้างหน้าเรียก  ไกพ็อก  ชายที่ห้อย            ข้างหลังเรียก  กอเลาะ

                                                             มาถึง                        ยังซึ่งปากช่องคูหาใหญ่

                                                  ค่อยเดินย่องย่างวางไป       ที่ในฮอยะมิได้ช้า

ฮอยะ       หมายถึง  ทับ, กระท่อม

                                                             เมื่อนั้น                      นายคนังฟังเพื่อนปราศรัย

                                            จึ่งตอบความตามจิตที่คิดไว้       กูจะใคร่ไปชมพนาวา

                                           จึ่งมาชวนมึงไปด้วย                    จะได้ช่วยกันปักษา

                                           เสาะหาตากบตามมรรคา            อีกทั้งกาเบอะในดงดาน

ตากบ       หมายถึง  หัวมัน

กาเบอะ    หมายถึง  ผลไม้

                                                 เที่ยวไปในดงพงชัฏ             ล้วนขนัดพฤกษาสูงไสว

                                            เห็นมุเตียวติดคู่อยู่ขบไม้          ลาเต๊อะไต่ตามกิ่งกินตองตง

                                            เองแอ๊บแอบพวงอเวย์หวาน      ลิงยดบินทะยานกินหว้าหลง

                                            กะเจ๊กลูกเต็มต้นจนหล่นลง      โกวัลวงแวดชายอยู่รายเรียง

มุเตียว       หมายถึง  นกขนาดเล็กอกขาวปีกดำ  คล้ายนกกางเขน

ตองตง       หมายถึง  ละมุด

ลิงยด         หมายถึง  นกขนาดเล็กสีชมพู  อยู่ดพรงไม้  กินมด

กะเจ๊ก        หมายถึง  มะม่วงหิมพานต์

                                    นกแซ็ดแซ็ดซ้องซ้อต้นจอเฮ็ด        จงจิกเมล็ดกินพลางต่างส่งเสียง

                       บ้างโผผินบินขยับลงจับเคียง                          เปล่งสำเนียงเสนาะยิ่งยืนนิ่งฟัง

                       นกตาเอ๊ชระเห็จเหินเวหาสูง                         เห็นเป็นฝูงนับร้อยลอยสะพรั่ง

                       ที่ริมทางสล้างล้วนต้นกายัง                           นกยวังจับรายสุดสายตา

                       ยินสำเนียงเพียงเยาะอ้ายเงาะน้อย                 ยิงกูหน่อยกูไม่หนียิงสิหวา

                       ทั้งสองเงาะอายใจเมินไคลคลา                      มันใหญ่กว่าเกินอาวุธสุดเสียดาย

                       นางบาซิงเหนี่ยวกิ่งมอเจนโหน                     พาลูกน้อยลอนโจนน่าใจหาย

                       บาวัดง้างทุเรียนกินปลิ้นเมล็ดคาย                  ดูร่างกายกำยำล่ำกว่าคน

                       วานรยดแลตายกลูกกกเกาะ                           เที่ยวไต่เหราะตามกิ่งช่วงชิงผล

                      บ้างจับหมัดปัดแมลงวันคันสกนธ์                      แล่นลุกลนหลบมองมันว่องไว

                      ต้นลวายกิ่งชายลงร่มครึ้ม                                 เสียงพำพึมฝูงเตาโว๊ะโผล่ไสว

                      แล้วส่งเสียงปั๋วปั๋วทั่วกิ่งไป                                วังเวงใจจ้องเดินดำเนินมา

นกแซ็ดแซ็ด     หมายถึง      นกขนาดเล็ก

จอเฮ็ด                หมายถึง      ต้นไทร

นกตาเอ๊ช          หมายถึง      นกขนาดใหญ่บินได้สูง

ต้นกายัง            หมายถึง      ต้นเตย

นกยวัง               หมายถึง      นกขนาดใหญ่

นางบาซิง          หมายถึง       ค่างตัวเมีย

มอเจน               หมายถึง       ทุเรียน

บาวัด                 หมายถึง       ลิงใหญ่

ยด                      หมายถึง       ลิง

ตายก                 หมายถึง       ลิงเสน

ต้นลวาย            หมายถึง       ต้นเสม็ด

เตาโว๊ะ               หมายถึง       ชะนี

                 

                                      วิ่งข้างหน้าวิ่งข้างหลัง                             ไม่หยุดยั้งเลยหนอกรา

                        เซเรยาต้นโน้น                                                        ลิงทโมนหรืออ้อกรา

                        ต้นเงาะเปลือกแดงแจ๋                                             แม้แม้ดูซิกรา

                        กอไผ่ใบชอุ่ม                                                          เกาะเป็นกลุ่มล้วนแต่กรา

                        ต้นไผ่ตายขุ่ย                                                          ดูอุกอุยอุ๊ยลูกกรา

                        ที่กิ่งย้อยหัวห้อยเหนี่ยว                                          ไม่นึกเสียวเลยหรือกรา

                        ดูมันวิ่งบนกิ่งเสม็ด                                                  ตีนเหนียวเด็ดจริงหวาหรา

                        โลดโผนโจนร้องแรก                                              เสียงแจ๊กแจ๊กเจ็บหรือกรา

                        โผล่แผล็บแอบไม้ลับ                                              กลัวกูจับหรืออ้ายกรา

                         หัวชันยิงฟันขาว                                                     ขู่กูฉาวเจียวอ้ายกรา

                         ต้นไม้น้อยห้อยทุกกิ่ง                                              เอมากจริงฝูงลิงกรา

                         อยากนกหรืออยากมัน                                             กินด้วยกันหวาอ้ายกรา

                         เลียบเลี่ยงเมียงมาใกล้                                            เอ้ากูให้มึงอ้ายกรา

                         เท่านั้นทีไม่มีหมด                                                   เราจะอดเพราะอ้ายกรา

                                      

กรา    หมายถึง      ลิง


อ้างอิง  

สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. ๒๕๕๘.  บทละครเรื่องเงาะป่า วรรณคดีลำนำ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ หน้า ๙๒ - ๑๒๐.  กรุงเทพฯ :                                               องค์การค้า สกสค.